نوروز
نوروز، جشن ایرانیان از روزگاران کهن پر شکوه ترین جشن بهاری در جهان بوده
است. نوروز بهارانه ای است که روایت های تاریخ درباره پیدایش آن بسیار
گوناگون است
اما باید پیشاپیش بدانیم که نوروز یک عید و جشن کهنسال و بسیار باستانی است
که از نیاکان آریایی ایرانیان بدان ها رسیده و مسلما" پیش از زردشت نیز
این جشن برگزار می شده است و شاید بتوان گفت که آیین نوروز از سده های
سیزدهم و چهاردهم پیش از میلاد و حتی اوایل هزاره دوم پیش از میلاد
مرسوم بوده است.
اما درباره داستان ها و افسانه هایی که در منشاء ایجاد و نسبت دادن آن به
جمشید به پادشاه دوره های اساطیری ، باید در نظر گرفت که بدون شک در
ذهن و خاطره مردم ایران زمین برخی پیشامدهای تاریخی مهم وجود داشته است
که بر اثر گذشت زمان رنگ باخته و به صورت افسانه در آمده بوده است
علت بنای کاخ ها وایوان ها و تالارهای تخت جمشید در صفه در دامنه کوه رحمت
در نزدیکی شهر شیراز در ذهن مردم ایران باز مانده بود . آنها می دانسته
اند که میان بنیاد این معبد عظیم یا شهر آیین با برگزاری آیین نوروز و
مهرگان که هر دو جنبه کاملا" ملی و دینی و نجومی داشته و نیز گرد آمدن
درباریان و بزرگان ایران زمین و کشورهای گوناگون در این محل مقدس
ارتباطی وجود داشته و نیز خاطره هایی از مراسم تحویل خورشید به برج حمل
و رصد و تابیدن نخستین پرتو خورشید در بامداد نخستین روز تابستان بزرگ
و فرارسیدن سال نو اجرا می گردیده است به یادها باز مانده بوده است.
بدینسان با برقراری ارتباط میان ساختن و پدید آوردن تخت جمشید برای
اجرای برخی مراسم و انجام دادن برخی محاسبات نجومی و رصد و اندازگیری
های مربوط به وضع خورشید درنوروز و مهرگان و برگزاری جشن ها و ایین های
مخصوص به این مناسبت ها و مربوط ساختن آن با واژه تخت و تابیدن خورشید
بر آن و نوروز گرفتن آن روز، همه روشن می سازد که این داستان ها چگونه
به وجود آمده اند و از کجا ریشه گرفته اند.
با در نظر گرفتن طول سال خورشیدی که 365 شبانه روز و 6 ساعت 12 دقیقه است و
با توجه به رعایت نکردن سال کبیسه در گذشته های دور ، یعنی اینکه هر
سال را 365 روز می دانستند و این 6 ساعت را توجه نمی کردند ، بامرور
گذشت سالها ، زمان شروع چرخش خورشید از همان نقطه اولیه کم کم از اول
بهار دور شد . بطوریکه بعد از گذشت 1000 سال به اندازه 6000 ساعت یا
250 شبانه روز تفاوت پیدا کرد .
یعنی بعد از گذشت 1461 سال شروع سال خورشیدی درست به همان دقیقه و همان روز
اول بهار رسید . و چون مردم این موضوع را درک کردند به آن نوروز حقیقت
گفتند و آن روز را جشن گرفتند و به عالیمان خبر دادند تا همه آگاه شوند
اکنون هنگام آن رسیده است که بدانیم یک چنین نوروزی با این خصوصیات
یعنی سالی که حلول خورشید به نقطه اعتدال ربیعی و نخستین دقیقه برج حمل
در سر ساعت 6 بامداد نخستین روز ماه فروردین یا برابر هخامنشی ان (
ادوکنیش ) انجام گرفت تنها در سال 487 پیش از میلاد به افق تخت جمشید
می توانست اتفاق بیفتد
پس معلوم می شود که نوروز سال 487 پیش از میلاد یکی از آن نوروزهای حقیقی
بوده که کیومرث و جمشید و گشتاسب آن را درک کرده بودند
تخت جمشید نیز از سی سال پیش برای تدارک چنین جشنی به دستور داریوش با
محاسباتی که دانشمندان آن زمان محاسبه کرده بودند ساخته شد
و بدین سان پس از سالها و سده ها نوروز را در محل و موقع خود ثابت نگاه
داشتند
بر اساس بعضی روایات، شاهان هخامنشی در قصرهایشان مینشستند و هدایای
باارزشی را از نمایندگان استانهای مختلف دریافت میکردند. در صبح
نوروز شاه لباس مزّین و زیبا میپوشید و شخصی مشهور به خوشقدم (کسی که
قدمش مبارک است) به حضور شاه رفته و بعد موبد موبدان همراه با یک فنجان
طلایی و حلقه و سکه، یک شمشیر و یک تیرکمان، جوهر و یک پَرِ بزرگ (قلم
آن روز برای نوشتن) و گُل به حضور شاه رفته دعای مخصوص میخواند. سران
بزرگ دولتی پُشت سر موبد وارد میشدند و هدایا را به شاه تقدیم
میکردند. شاه هدایای باارزش را به خزانه میفرستاد و بقیه را بین مردم
تقسیم میکرد.
یادآوری این نکات بد نیست که بدانید
در ایران باستان، تاجگذاری پادشاهان به عنوان شروع تقویم در نظر گرفته
میشد و سالهای بعد با توجه به آن مبداء نامگذاری میشده مثلا
میگفتند ماه دوم از سال هفتم سلطنت داریوش
خلاصه
مطلب برای کوچکترها
در
روزگاران خیلی قدیم بعلت اینکه مردم در محاسبه سال دقت نمی کردند کم کم
شروع سال از بهار دور شد و بعد از گذشت 1461 سال ، دوباره سال نو از
بهار شروع شد . برای همین ، بدستور داریوش، تخت جمشید برای برگزاری این
مراسم آماده شد و بعد از سالها در سال 487 قبل از میلاد ساعت 6 صبح
فروردین در تخت جمشید سال نو با بهار یکی شد .
مردم
این روز را جشن گرفتند و بعد از آن ، با دقت دانشمندان ، دیگر شروع سال
خورشیدی با شروع اول بهار یکی گردید .
|